Zwarte rat in Nederland

De zwarte rat komt oorspronkelijk uit Zuidwest India. De zwarte rat werd in Europa voor een groot deel verdrongen door de komst van bruine rat. De bruine rat kon zich beter aanpassen aan een kouder klimaat. Hoewel de zwarte rat in het wild weinig meer voorkomt, zien we een opmars van dit dier in Nederland. Zwarte ratten zijn vooral te vinden in de Nederlandse havengebieden en bij agrarische bedrijven en veehouderijen in Zuid-Nederland. In Brabant en Limburg duiken ze ook steeds vaker op in dorpen en steden. Zwarte ratten leven in grote groepen. Het zijn zeer intelligente, sociale, schuwe dieren, die niet makkelijk te bestrijden zijn.

Gezondheidsrisico’s en overlast door zwarte ratten

Ratten kunnen ziekten kunnen overbrengen die voor mensen en dieren schadelijk zijn. Ook veroorzaken ze grote financieel-economische schade, doordat ze knagen aan voedingsmiddelen, gebouwen en kabels. Ratten kunnen dragers van ziektekiemen zijn. De ziekten die ratten in Nederland op mensen kunnen overbrengen zijn: de ziekte van Weil en paratyfus. Ratten kunnen, in theorie, ziekten als als pseudovogelpest, trichinosis, varkenspest en de ziekte van Aujeszky (pseudorabiës) overdragen op vee. De pest komt in Europa niet meer voor. Pest wordt veroorzaakt door met de pestbacil besmette vlooien op ratten.

De zwarte rat herkennen

Knaagschade kan een teken zijn dat er ratten of muizen in een pand zitten. Het verschil in grootte van de keutels kan uitwijzen of u last heeft van ratten (bruingrijs, vanaf 1.2 cm) of muizen (zwart en ongeveer 6mm). Ratten kunnen slecht zien en verplaatsen zich altijd langs dezelfde routes. Hun paden herkent u aan donkergekleurd smeerspoor van lichaamsvet en urine.

Kenmerken van de zwarte rat (Rattus rattus)

• 16 tot 23 cm lang
• Slank gebouwd, spitse snuit
• Grote, dun behaarde oren
• Een lange, ruige zwarte, grijze of bruine vacht met lichtgekleurde buik
• Dunne staart, deze is even lang of langer dan het lichaam
• Uitstekende klimmer en springer
• Andere benamingen zijn de scheepsrat, huisrat, dakrat en pestrat

Leefomgeving van de zwarte rat

Ratten zijn cultuurvolgers. Dit betekent dat zij de menselijke beschaving volgen en voor een deel van de mens afhankelijk zijn. Zwarte ratten vinden we voornamelijk in de buurt van havens en in schepen en gebouwen met een ruime voedselvoorraad, zoals veestallen, voedselterminals en pakhuizen. Een zwarte rat leeft graag hoog in een gebouw en is te vinden in holle muren of op zolders. In tropische gebieden leven zwarte ratten op de daken. Zwarte ratten graven geen holen onder de grond, zoals de bruine rat.

Voortplanting en levenscyclus

Europese zwarte ratten planten zich voort van half maart tot half november. De vrouwtjes krijgen in een jaar 3 tot 6 nesten met gemiddeld 7 jongen (rittens). De draagtijd is gemiddeld 21 dagen. De rittens zijn naakt, doof en blind bij hun geboorte. Na 7 tot 10 dagen gaan de oogjes open en zijn ze volledig behaard. Vrouwtjes van de zwarte rat zijn geslachtsrijp na ongeveer 12 tot 16 weken. Zwarte ratten vormen vaak een grote sociale groep die uit 60 dieren kan bestaan. Meestal bestaat zo’n groep zwarte ratten uit één dominant mannetje en een harem vrouwtjes. Ratten die niet tot de groep behoren worden verjaagd. Zwarte ratten kunnen 4 jaar oud worden, maar leven in Europa gemiddeld 18 maanden. De belangrijkste natuurlijke vijanden zijn marterachtigen en uilen. In stedelijke gebieden zijn dit katten.

Voedsel van de zwarte rat

Het zijn alleseters, maar de zwarte rat heeft een voorkeur voor plantaardig voedsel zoals granen, vruchten en suikerriet. Ratten gaan meestal s’ nachts op zoek naar eten. Ratten zijn zoogdieren. Net als muizen behoren ze tot de orde van de knaagdieren. De tanden van knaagdieren groeien hun hele leven door; daarom moeten zwarte ratten knagen om hun tanden op lengte te houden.

Terug naar Zwarte rat bestrijden of meer info over Bruine rat bestrijden.